Güneşte Kalınca Neden Derimizin Rengi Kararıyor da Saçlarımızınki Açılıyor?
Özellikle yaz aylarında güneş altında daha fazla kaldığınızda teninizin koyulaştığını ("bronzlaştığını") mutlaka deneyimlemişsinizdir. Ama bunun yanında, birçoğunuz, saçlarınızın ve hatta kol kıllarınız gibi kılların renginin de açıldığını görmüşsünüzdür. Derinizin rengi koyulaşırken, kıllarınızın renginin tam tersi yöne giderek renk tonu olarak açılmasının nedenini hiç düşündünüz mü?
Vücudumuzdaki Ölü ve Canlı Yapılar
Bunun en kısa açıklaması şudur: Derinizin rengini üreten hücreler canlı hücrelerdir. Saçınız ve kolunuzdaki kıllar ise keratin yapılı, ölü dokudur. Buna bağlı olarak, güneşin yıpratıcı ışınlarına verdikleri tepkiler de farklı olmaktadır. Önce ölü olan saçlarınızla başlayalım:
Normalden fazla miktarda güneş altında kaldığınızda, güneşten gelen morötesi ışınlar (özellikle de UVA ve UVB ışınları), saçınızdaki melanin pigmentini parçalıyor. Melanin kaybeden saçlarınız ve vücudunuzun geri kalanındaki kıllar renk tonu olarak açılıyor; çünkü saçımızı farklı renklerde yapan pigment melanin. Örneğin sarı saçlılara bu rengi veren şey, özel bir pigment değil; saçlarında çok az melanin bulunuyor olması. Siyah saçlılarda ise bol miktarda melanin bulunuyor. Normalden fazla güneşte kalındığında bu melanin parçalanıyor ve saçın rengi de açılıyor.
Öte yandan derinizdeki melanin üreten melanosit hücreleri canlıdır. Güneş'ten gelen ışınlar derinizdeki melanini de aynı şekilde parçalıyor; fakat saçlarınızda olanın aksine, derinizde bu parçalanmaya cevap verebilecek canlı hücreler var. Bu hücreler hızla melanogenez sürecine giriyorlar ve fazladan melanin üretmeye başlıyorlar. Normal üretimin üzerine çıktıkları için derinizde fazladan melanin birikiyor. İşte bu, derinizin koyulaşmasına neden oluyor. Yine, açık deri rengine sahip bireylerde melanin pigmenti azdır; siyahilerde ise bu pigment daha fazla bulunur. Yani deri rengini belirleyen tek şey, melanin isimli pigmentin miktarıdır.
Ancak hepinizin bildiği gibi, yaz bitip de güneş altında kalmayı bıraktığımızda, saçlarımız da derimiz de eski rengine döner. Aslında saçlarımızın geri dönmesi çok daha uzun zaman alır, çünkü parçalanan melaninin yerine yeni melanin gelemez. Dolayısıyla alttan gelen yeni saçın, eski saçımızın yerini alması gerekir. Bu da ayda 1.25 santimetre hızında olur. Derimiz ise çok daha hızlı bir şekilde eski rengine döner; çünkü fazladan melanin zaman içinde parçalanır ve arkadan gelen aşırı melanin üretimi olmadığı için deri rengi de eskisine dönebilir.
Nasıl Korunmalı?
Sistemimizin merkezindeki yıldız olan Güneş yaşam için çok önemli olsa bile, her zaman dostumuz olmadığı hatırlanmalıdır. Güneşin zararlı etkileri, derimizin hücre bölünme döngüsünü bozarak deri kanserine neden olabildiği gibi, uzun vadede melanogenez döngüsünü bozarak da deri kanserine neden olabilmektedir. Ayrıca güneş altında fazla yanmak, 3. derece yanıklara neden olabilir; bu da oldukça tehlikelidir. Tüm bunlara karşı önlem almanın en kolay yolu, aşırı sıcak saatlerde güneş altına çıkmamak ve her zaman koruyucu kremler kullanmaktır. Saçlarınızın renginin açılması veya sertleşip birbirine dolanması sizin için sorun değilse saç kremine gerek yoktur; ancak kullanmanızda da bir sakınca yok.
Kaynak : https://evrimagaci.org @Çağrı Mert Bakırcı
Normalden fazla miktarda güneş altında kaldığınızda, güneşten gelen morötesi ışınlar (özellikle de UVA ve UVB ışınları), saçınızdaki melanin pigmentini parçalıyor. Melanin kaybeden saçlarınız ve vücudunuzun geri kalanındaki kıllar renk tonu olarak açılıyor; çünkü saçımızı farklı renklerde yapan pigment melanin. Örneğin sarı saçlılara bu rengi veren şey, özel bir pigment değil; saçlarında çok az melanin bulunuyor olması. Siyah saçlılarda ise bol miktarda melanin bulunuyor. Normalden fazla güneşte kalındığında bu melanin parçalanıyor ve saçın rengi de açılıyor.
Öte yandan derinizdeki melanin üreten melanosit hücreleri canlıdır. Güneş'ten gelen ışınlar derinizdeki melanini de aynı şekilde parçalıyor; fakat saçlarınızda olanın aksine, derinizde bu parçalanmaya cevap verebilecek canlı hücreler var. Bu hücreler hızla melanogenez sürecine giriyorlar ve fazladan melanin üretmeye başlıyorlar. Normal üretimin üzerine çıktıkları için derinizde fazladan melanin birikiyor. İşte bu, derinizin koyulaşmasına neden oluyor. Yine, açık deri rengine sahip bireylerde melanin pigmenti azdır; siyahilerde ise bu pigment daha fazla bulunur. Yani deri rengini belirleyen tek şey, melanin isimli pigmentin miktarıdır.
Ancak hepinizin bildiği gibi, yaz bitip de güneş altında kalmayı bıraktığımızda, saçlarımız da derimiz de eski rengine döner. Aslında saçlarımızın geri dönmesi çok daha uzun zaman alır, çünkü parçalanan melaninin yerine yeni melanin gelemez. Dolayısıyla alttan gelen yeni saçın, eski saçımızın yerini alması gerekir. Bu da ayda 1.25 santimetre hızında olur. Derimiz ise çok daha hızlı bir şekilde eski rengine döner; çünkü fazladan melanin zaman içinde parçalanır ve arkadan gelen aşırı melanin üretimi olmadığı için deri rengi de eskisine dönebilir.
Nasıl Korunmalı?
Sistemimizin merkezindeki yıldız olan Güneş yaşam için çok önemli olsa bile, her zaman dostumuz olmadığı hatırlanmalıdır. Güneşin zararlı etkileri, derimizin hücre bölünme döngüsünü bozarak deri kanserine neden olabildiği gibi, uzun vadede melanogenez döngüsünü bozarak da deri kanserine neden olabilmektedir. Ayrıca güneş altında fazla yanmak, 3. derece yanıklara neden olabilir; bu da oldukça tehlikelidir. Tüm bunlara karşı önlem almanın en kolay yolu, aşırı sıcak saatlerde güneş altına çıkmamak ve her zaman koruyucu kremler kullanmaktır. Saçlarınızın renginin açılması veya sertleşip birbirine dolanması sizin için sorun değilse saç kremine gerek yoktur; ancak kullanmanızda da bir sakınca yok.
Kaynak : https://evrimagaci.org @Çağrı Mert Bakırcı
Yorumlar
Yorum Gönder